Kwaliteit van leven
Kwaliteit van leven na de operatie
Veranderingen van het lichaam en het functioneren van het lichaam na een operatie kan veel impact hebben op het mentale welzijn. Wij vinden het belangrijk om vóór de operatie in kaart te brengen hoe u zich mentaal voelt en of u al plasklachten of erectieklachten heeft met vragenlijsten. Ook vinden wij het belangrijk om deze vragenlijsten te herhalen op een half jaar, 1 jaar, 2 jaar en 5 jaar na de operatie. U krijgt deze vragenlijsten digitaal toegestuurd. Ze worden ook wel PROMs genoemd (patiënt gerapporteerde uitkomstmaten). Deze vragenlijsten zijn gericht ontwikkeld om kwaliteit van leven in kaart te brengen op het gebied van een diagnose van kanker, mentaal welzijn, plasklachten en erectie klachten.
Wanneer u behoefte hebt om met iemand te praten over uw mentale welzijn, plasklachten, erectie klachten of andere klachten na operatie, neemt u dan contact op met de afdeling urologie van uw eigen ziekenhuis.
Plasklachten na de operatie
Na een operatie of bestraling van de prostaat kun je last hebben van plasklachten. Je kunt bijvoorbeeld last krijgen van moeite met plassen, ongewild urineverlies (incontinentie) of een zwakkere straal. Soms zijn de plasklachten tijdelijk en gaan ze vanzelf weer over, maar ze kunnen ook blijvend zijn.
Welke plasklachten komen veel voor?
Ongewild urineverlies na een operatie. Vaak gaat het dan om een paar druppels.
Meer aandrang om te plassen na bestraling. Misschien moet je vaker plassen of heb je alleen vaker het gevoel dat je moet plassen.
Een zwakkere straal of bij het plassen raakt de blaas niet helemaal leeg. Bij ernstige plasklachten kan een tijdelijke blaaskatheter helpen. Bespreek de mogelijkheden met de uroloog.
Omgaan met urineverlies
Urineverlies (urine-incontinentie) komt vooral voor bij lichamelijke inspanning, zoals springen, hardlopen of zwaar tillen. Maar ook niezen, hoesten, opstaan en gaan zitten kunnen urineverlies veroorzaken. Er zijn verschillende dingen die kunnen helpen bij urineverlies:
Bekkenbodemspieren trainen: Je kunt het urineverlies tegengaan door de spieren in de bekkenbodem te trainen. Een fysiotherapeut die gespecialiseerd is in de bekkenbodem leert je hoe dat moet. De uroloog of huisarts kan je een verwijzing geven.
Opvangmateriaal of een condoomkatheter: Je kunt ook opvangmateriaal gebruiken. Dit is verband voor in je onderbroek dat de urine opneemt. Een andere optie is de condoomkatheter. Deze katheter hoeft niet de urinebuis in. Het is een hoesje dat lijkt op een condoom en dat je over je penis schuift. Aan het uiteinde van de hoes zit een afvoerbuisje. Het afvoerbuisje is gekoppeld aan een opvangzak voor de urine. Met de verpleegkundige kun je bespreken welk materiaal voor jouw situatie het meest geschikt is en waar je deze spullen kunt krijgen.
- Operatie: Sommige mannen blijven last van houden van ongewild urineverlies, ondanks de training van de bekkenbodemspieren. Een operatie aan de plasbuis kan dan helpen. Hiervoor zijn er twee technieken:
Kunstsluitspier: de uroloog plaatst een kunstmatige sluitspier om de plasbuis heen. De sluitspier kun je bedienen met een pompje in de balzak.
Male sling: dit is een bandje dat de natuurlijke sluitspier van de plasbuis ondersteunt. De male sling sluit de plasbuis af als er druk op de bekkenbodem komt. Bijvoorbeeld bij tillen, persen en niezen.
Niet elk ziekenhuis voert deze operaties uit. Vraag de uroloog naar de mogelijkheden of om een verwijzing.
Seksualiteit na de operatie
De behandeling van prostaatkanker kan ingrijpende gevolgen hebben voor uw seksuele leven:
geen of verminderde erectie;
klaarkomen zonder zaadlozing (droog orgasme);
ander gevoel bij het klaarkomen;
urineverlies tijdens het vrijen.
Uw arts zal met u praten over de mogelijke gevolgen en oplossingen.
Droog orgasme
Omdat uw volledige prostaat verwijderd is tijdens de operatie, komt er geen prostaatvocht/sperma meer vrij tijdens de zaadlozing. De prostaat maakt dit vocht namelijk aan. Bij een droog orgasme komt u klaar met alle gevoelens die daarbij horen, maar zonder zaadlozing. Mannen en hun partners hebben soms het gevoel dat zij dan iets missen. Ook kan het voorkomen dat u een klein scheutje urine verliest tijdens het klaarkomen.
Erectiestoornissen
In de behandeling van prostaatkanker is het soms onvermijdelijk dat zenuwen en/of bloedvaten beschadigd raken. Dit risico is het grootst bij een operatie en uitwendige bestraling en hangt af van de plaats en de grootte van de tumor. Aan de buitenkant van de prostaat liggen de zenuwen die zorgen voor een erectie. Als deze weggenomen moeten worden, kunt u een erectiestoornis krijgen. Hierdoor is het niet meer mogelijk een normale erectie te krijgen. Erectiestoornissen kunnen soms verholpen worden met tabletten (die een erectie bevorderen) of met een injectie in de penis.
Regelmatige erecties zijn belangrijk om de conditie van de zwellichamen in de penis gezond te houden. Ook al heeft u op dat moment geen behoefte aan seks. Wat mogelijk is, hangt af van de hoeveelheid intact zenuwweefsel. Uw arts kan u hier meer over vertellen. Deze behandelingen worden echter niet vergoed door de zorgverzekeraar.